Dysfagia neurogenna – zaburzenia połykania po udarze mózgu

Spożywanie posiłków to naturalna czynność, która towarzyszy nam każdego dnia. Niestety, w wyniku choroby neurologicznej to, co zawsze było proste może okazać się niezwykle trudne lub wręcz niemożliwe. Dowiedz się, czym jest dysfagia neurogenna i jakie mogą być jej konsekwencje.

Dysfagia to szerokie pojęcie, które obejmuje zaburzenia procesu połykania na każdym jego etapie. W jej wyniku możemy mieć problemy z umieszczeniem i utrzymaniem pokarmów w jamie ustnej, ich żuciem, a także przemieszczaniem przez gardło i przełyk do żołądka. Dysfagia neurogenna to właśnie takie trudności, których przyczyną jest choroba neurologiczna.  Występuje, m.in. po udarze mózgu, w chorobie Parkinsona, chorobach pnia mózgu, stwardnieniu rozsianym, stwardnieniu zanikowym, urazach i nowotworach mózgu. Choroby neurologiczne w dodatku są najczęstszą przyczyną dysfagii, ponieważ ten problem dotyczy aż 50% pacjentów z tej grupy.

Jakie są objawy dysfagii?

O dysfagii neurogennej mogą świadczyć takie objawy, jak wyciek śliny lub pokarmu z jamy ustnej czy ich zaleganie. Ponadto zaniepokoić powinno także częste krztuszenie się, dławienie i kaszel po i w trakcie posiłku. Zaobserwować można także pojawiający się odruch wymiotny lub wydostawanie się pokarmu przez nos.

Jak ułatwić chorym połykanie pokarmów?

Problem z połykaniem może dotyczyć różnych grup produktów, co wynika z różnego nasilenia dysfagii u różnych osób. W niektórych przypadkach konieczne jest wyłącznie rozdrabnianie pokarmów stałych. U innych osób obowiązkowe jest dodatkowe zagęszczanie płynów tak, aby za szybko nie przemieszczały się w głąb jamy ustnej. Stopień rozdrobnienia posiłków również dobierany jest indywidualnie po konsultacji z lekarzem. To, co istotne w przypadku dysfagii, to unikanie posiłków, które łączą w sobie dwie konsystencje, np. płynną i stałą. Przykładem może być zupa z makaronem czy ryżem. Takie posiłki przysparzają szczególnie dużo trudności. Istotna jest także temperatura posiłku – nie powinien być on zbyt ciepły.

Czy dysfagia jest groźna?

Dysfagia neurogenna może prowadzić do groźnych następstw takich jak zachłystowe zapalenie płuc będące wynikiem przedostania się żywności do dróg oddechowych. Ponadto w jej wyniku może pojawić się odwodnienie i niedożywienie, które ma wiele konsekwencji zdrowotnych. Choroba neurologiczna często wiąże się z niedożywieniem. Według szacunków może ono dotyczyć 16% chorych ze stwardnieniem zanikowym bocznym, 24% z chorobą Parkinsona, 62% chorych po przebytym udarze i nawet 70% po ciężkim urazie głowy[1]. Niedożywienie to nie tylko niska masa ciała, ale także gorsze rokowania, większa zależność od osób bliskich i niższa odporność. Jeśli nas lub kogoś z naszych bliskich dotyka choroba neurologiczna warto rozważyć z lekarzem zastosowanie doustnych preparatów odżywczych (np. Resource 2.0, Resource Protein), które w niewielkiej objętości zawierają komplet składników odżywczych.

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource 2.0: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia. Resource Protein: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko.

[1] Kłęk, S.; Błażejewska-Hyżorek, B.; Czernuszenko, A.. i in.: Leczenie żywieniowe w neurologii — stanowisko interdyscyplinarnej grupy ekspertów Część I. Zasady ustalania wskazań do leczenia żywieniowego. Pol. Przegl. Neurol 2017, 13(3): 106–119.