Co oznacza przewlekłe zapalenie zatok?
Zapalenie zatok przechodził chyba każdy dorosły człowiek nawet, jeśli nie do końca zdawał sobie z tego sprawę. Nie zawsze też zdajemy sobie sprawę z tego, że nawracający katar może oznaczać, że doświadczamy stanu przewlekłego zapalenia zatok.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie są funkcje zatok?
- Czym jest zapalenie przewlekłe zatok?
- Jakie są objawy przewlekłego zapalenia zatok?
- Jak leczyć przewlekłe zapalenie zatok?
Czym są zatoki i jaką funkcję pełnią?
Zatoki są jamami, przestrzeniami umiejscowionymi wokół nosa oraz na czole. Zdrowe zatoki wypełnione są powietrzem i pokryte błoną śluzową. Pełnią funkcję filtra i nawilżacza wdychanego powietrza.
Choć zatoki w całości stanowią połączony system, to dzielą się na poszczególne partie względem umiejscowienia.
W organizmie człowieka znajdują się:
- Zatoki sitowe – położone w najbliższej okolicy nosa po obu jego stronach
- Zatoki szczękowe – poniżej jamy nosa w tylnej jego części
- Zatoki czołowe – położone ponad nasadą nosa
Całość wspomnianego wyżej systemu nazywana jest ogólnie zatokami przynosowymi.
Kiedy wdychamy powietrze, dociera ono do wszystkich partii zatok. Właśnie w nich zostaje ogrzane, a także nawilżone oraz oczyszczone z drobnych zanieczyszczeń znajdujących się w powietrzu. Dzięki temu, gdy trafia dalej w głąb układu oddechowego, nie podrażnia jego błon śluzowych. Zatoki eliminują także wirusy, bakterie i alergeny, pełniąc tym samym funkcję wspierającą system immunologiczny.
Nos i zatoki połączone są ze sobą tzw. ujściem zatok. Są to szersze otwory, dzięki którym możliwe jest opróżnianie zatok z nadmiaru wydzieliny, wytwarzanej przez błony śluzowe. W sytuacjach, gdy dochodzi do nadmiernego podrażnienia błon śluzowych, stają się one opuchnięte, a eliminacja wydzieliny utrudniona.
Przewlekłe zapalenie zatok
Nawet, gdy na ogół zatoki funkcjonują prawidłowo, sezonowo może dochodzić do ich podrażnienia. Zdarza się to zwykle w okresach jesienno-zimowych, kiedy powietrze jest nadmiernie ostre, wilgotne lub zbyt suche.
Wówczas błony śluzowe nosa i zatok zaczynają nadprodukcję wydzieliny, dochodzi do ich opuchnięcia i z reguły zablokowania ujścia zatok. Pojawia się katar i utrudnione oddychanie przez nos. Stan zapalny nasila się w wyniku zalegania w zatokach wydzieliny i gromadzeniu się wewnątrz wirusów lub bakterii.
Zapalenie zatok dzielimy na ostre i przewlekłe.
Choć termin „ostre zapalenie zatok” nie brzmi łagodnie, to z reguły są to okresy przejściowe, nie powodujące komplikacji i nie wymagające stosowania antybiotykoterapii, zdarzają się sytuacje, gdy zwykłe zapalenie zatok przechodzi w stan przewlekły i wymaga bardziej zdecydowanych środków leczniczych.
Objawy ostrego zapalenia zatok są z reguły dość charakterystyczne i można rozpoznać je poprzez zaobserwowanie jednego lub kilku poniższych objawów:
- Bólu poniżej oczu i w okolicach kości policzkowych
- Nadmierna, gęsta wydzielina z nosa
- Utrudnione oddychanie przez nos
- Ból w okolicach nasady nosa lub pomiędzy oczami
- Ból w oczodołach i w tyle głowy
- Zaburzenia węchu
- Niekiedy nieprzyjemny zapach z ust
Inaczej jest w przypadku przewlekłego zapalenia zatok. Jest to ciężka postać choroby zatok i najczęściej związana jest z nieprawidłowym leczeniem lżejszych infekcji lub nieprawidłową diagnostyką zaburzeń anatomicznych w budowie ujścia zatok czy jamy nosowej.
Przewlekłe zapalenie zatok nie oznacza wcale, że ostry katar czy ból towarzyszą nam przez długi czas. Terminem przewlekłego zapalenia zatok określamy stan, gdy katar powtarza się w krótkich odstępach czasu lub trwa nieprzerwanie przez okres dłuższy, niż 12 tygodni.
Nawracające stany zapalne zatok, w tym przewlekłe zapalenie zatok, mogą więc być wywołane:
- Krzywą przegrodą nosową
- Zaburzeniem budowy struktur wewnątrz nosa
- Nawracającymi zapaleniami błon śluzowych wewnątrz jamy nosowej lub zatok
- Polipami
- Chorobami zębów, m.in. próchnicy
- Kostniak zatok
Leczenie przewlekłego zapalenia zatok
Metody podjętego przez lekarza leczenia przewlekłego zapalenia zatok zależą w największej mierze od postawionej diagnozy. Jak wynika z informacji podanych wyżej, przyczyn wystąpienia przewlekłego zapalenia zatok może być wiele, a także mogą występować równocześnie. Także stan zatok odgrywa dużą rolę, bo określa stopień zaawansowania zmian.
Tym samym, lekarz może podjąć próbę eliminacji problemu poprzez wdrożenie odpowiedniej farmakoterapii. Jeśli jednak okaże się, że zastosowanie leków nie będzie wystarczające, konieczne może okazać się wykonanie zabiegów chirurgicznych, mających na celu udrożnienie ujścia zatok i ewentualnie likwidację przyczyn pojawienia się problemu.
Zabiegiem skierowanym na udrożnienie ujść zatok, pozbycie się zalegających w nich torbieli czy nawet kostniaków, jest nowoczesna metoda endoskopowa – funkcjonalna endoskopowa operacja zatok (FEOZ/FESS). Wśród zabiegów towarzyszących występują także:
Konchoplastyka – zabieg korygujący małżowiny nosowe
oraz septoplastyka – zabieg mający na celu przywrócenie prawidłowej anatomii przegrody nosowej.
Każdy z tych zabiegów wykonywany jest w jednym miejscu, w klinice laryngologicznej, gdzie także istnieje możliwość wykonania kompleksowej diagnostyki.